ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

Του Πρωτ. Γεωργίου Σούλου

Πατέρων θείων σήμερον, την μνήμην εορτάζοντες, ταις παρακλήσεσι τούτων, δεόμεθα πανοικτίρμον. Πάσης βλάβης αιρέσεων, ῥύσαι λαόν σου Κύριε, και πάντας καταξίωσον, Πατέρα, Λόγον δοξάζειν, και το πανάγιον Πνεύμα.

Η Εκκλησία τὴν πρώτη Κυριακή, μετά την εορτή της Αναλήψεως του Κυρίου, τιμά δύο συναφή γεγονότα. Το ένα είναι η θεμελιώδης διδασκαλία ότι ο  Ιησούς Χριστός είναι ο αληθινός Θεός, ο οποίος σαρκώθηκε, για τη σωτηρία του ανθρώπου και το άλλο σημαντικό γεγονός είναι οι θέσεις των Αγίων Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου το 325 μ.Χ., οι οποίοι διέσωσαν την αλήθεια της Θεανθρώπινης Υποστάσεως του Χριστού αλώβητη από την αίρεση του Αρείου. Αίρεση είναι η διεστραμμένη πίστη, κατά τα ανθρώπινα μέτρα και τις αντιλήψεις, που μαζί με την απιστία
αποτελούν την λεγόμενη «εθελοθρησκεία» (Κολ.2,23).

Η Εκκλησία αντιμετώπισε και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει αιρετικές διαστρεβλώσεις,  από την εποχή των Αποστόλων μέχρι σήμερα, που βάλλεται, το πρόσωπο του Χριστού, από την αιρετική και παραθρησκευτικὴ δραστηριότητα παγκοσμίως. Οι αιρέσεις, είναι φανερό ότι πλήττουν την Θεολογική ομοιογένεια και την ενότητα της Εκκλησίας. Της οποίας στρεβλώνουν την Δογματική Της διδασκαλία, αλλοιώνουν την αλήθεια της Ορθοδόξου πίστεως, περί της Αγίας Τριάδος, της Υπεραγίας Θεοτόκου, των Αγίων και των επιμέρους ζητημάτων, που συνιστούν την Συνοδικά κατοχυρωμένη Δογματική αλήθεια.

Στο αποστολικό ανάγνωσμα ο Απόστολος Παύλος τονίζει εις τους Επισκόπους της Εκκλησίας να προσέχουν τον εαυτό τους και όλο το ποίμνιο. Επισημαίνει, ότι το Άγιο Πνεύμα τους ανέθεσε να ποιμαίνουν την Εκκλησία, την οποία ο Κύριος απόκτησε με το αίμα Του. Προβλέπει μάλιστα ότι, μετά την αναχώρησή του, θα εισβάλουν λύκοι άγριοι, που δεν θα λυπηθούν το ποίμνιο. Ακόμα και ανάμεσα στους Χριστιανούς θα υπάρξουν πρόσωπα τα οποία θα διδάσκουν πλάνες, προκειμένου να παρασύρουν τους πιστούς με το μέρος τους.

Το δε ευαγγελικό ανάγνωσμα αναφέρεται στην Αρχιερατική προσευχή, εις την οποία ο Χριστός συνοψίζει την Αποκάλυψή Του, προσευχόμενος προς τον Πατέρα Του. Ονομάζει τον εαυτό του Υιό του Θεού, από τον Οποίο γεννάται προαιωνίως. Δεν είναι κατώτερος από τον Πατέρα, αλλά ομοούσιος και ισότιμος, ως προς τη φύση. Εξουσιάζει ως Δημιουργός την ανθρώπινη φύση και της χορηγεί την αιώνια ζωή προκειμένου να καταστεί αγία και αθάνατη.

Σήμερα όρισε η Εκκλησία να τιμούμε ευλαβικά και να εορτάζουμε πανηγυρικά τους Αγίους 318 Θεοφόρους Πατέρες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία συγκλήθηκε από τον Αυτοκράτορα Μέγα Κωνσταντίνο, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις κακοδοξίες του Αρείου. Η Σύνοδος συνήλθε το έτος 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας, με μοναδικό   σκοπό να διατυπώσει και να διακηρύξει την πίστη της Ορθοδόξου δογματικής διδασκαλίας περί του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, διότι τη θεότητα Αυτού είχε αρνηθεί από το 318 μ.Χ. ο Πρεσβύτερος της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας, Άρειος.

Ο Άρειος δίδασκε, ότι ο Υιός δεν είναι κατά φύση και κατ’ ουσίαν αληθινός Θεός. Δημιουργήθηκε από το Θεό- Πατέρα κάποια συγκεκριμένη «εν χρόνω» στιγμή. Για το λόγο αυτό δεν μπορούσε να χαρακτηρισθεί αγέννητος, ούτε μέρος αγεννήτου. Ήταν επομένως, ένα απλό κτίσμα του Θεού και επομένως δεν είναι συνάναρχος και συναΐδιος προς τον Πατέρα, αλλά δημιουργήθηκε «θελήσει» του Πατρός, ενώ τα άλλα κτίσματα δημιουργήθηκαν από το Θεό, δια του Υιού. Η αρειανική διδασκαλία συνοψίζεται στη φράση «ην ποτέ ότε ουκ ην».

Ο Άρειος υποστήριζε την απόλυτη μοναρχία της θεότητας και δεχόταν ένα Θεό αγέννητο και άναρχο. Επομένως, πριν από τη δημιουργία του Υιού, ήταν απόλυτη η «μοναρχία» του μόνου αγέννητου και άναρχου Θεού, γι’ αυτό ο μεν Θεός δεν ήταν Πατήρ, πριν να δημιουργήσει τον Υιό, ο δε Υιός δεν υπήρχε πριν δημιουργηθεί από τον Πατέρα, «σύνες ότι η μονάς ην, η δυάς δε ουκ ην, πριν υπάρξει. Αυτίκα γουν Υιού μη όντος ο Πατήρ Θεός εστί». Κατά τη διάρκεια της Συνόδου, πραγματοποιήθηκαν αρκετά θαύματα από τους άγιους θεοφόρους Πατέρες. Χαρακτηριστικά ήταν τα θαύματα του Αγίου Σπυρίδωνος, του Αγίου Οικουμένιου και του Αγίου Αχιλλείου.

Αντικρούοντας οι Άγιοι Πατέρες τον Άρειο και την διδασκαλία του, που έλεγε ότι ο Χριστός είναι «κτίσμα» προς τον Θεό-Πατέρα, συνεχίζουν το παράδειγμα των Αποστόλων, οι οποίοι δέχθηκαν τον Χριστό, όχι όπως μπορούμε να Τον φαντασθούμε εμείς, αλλ' όπως εκείνος απεκαλύφθη, δηλαδή ως Υιός του Θεού, ίσος με τον Πατέρα και «ομοούσιος» με Εκείνον.

Οι άγιοι Πατέρες το 325 στην Νίκαια πρόσφεραν, ό,τι είναι απόλυτα αναγκαίο και για την δική μας σωτηρία. Την μόνη αλήθεια για τον Χριστό, για την πραγματική του ουσία και σχέση Του με τον Θεό Πατέρα. Εξασφαλίζουν έτσι την προϋπόθεση, για να μείνουμε ενωμένοι με τον ενανθρωπήσαντα Χριστό και όλοι μαζί ενωμένοι μέσα στο ένα σώμα Του, την Εκκλησία.

Η Εκκλησία τιμώντας την μνήμη των Πατέρων της εν Νικαίᾳ Συνόδου τονίζει την πίστη της Εκκλησίας στην αληθινή και ορθή διδασκαλία, όπως την άκουσε από τον Χριστό καί όπως την είδε ανάγλυφη στο όλο σωτηριώδες έργο του Χριστού. Αυτό ακριβώς αναφέρει και το συναξάριο της Κυριακής των Αγίων Πατέρων. «. «Την παρούσαν εορτήν εορτάζομεν δι᾽ αιτίαν τοιαύτην. Επειδή γαρ ο Κύριος Ιησούς Χριστός την καθ᾽ ημάς φορέσας σάρκα, την οικονομίαν άπασαν αρρήτως ενήργησε και προς τον πατρώον αποκατέστη θρόνον, θέλοντες δείξαι οι άγιοι ότι αληθώς ο Υιός του Θεού εγένετο άνθρωπος και τέλειος άνθρωπος Θεός ανελήφθη και εκάθισε εν δεξιά της μεγαλωσύνης εν υψηλοίς, και ότι η σύνοδος αύτη των αγίων Πατέρων ούτως αυτόν ανεκήρυξε και ανωμολόγησεν ομοούσιον και ομότιμον τω Πατρί. τούτῳ τω λόγῳ μετά τήν ένδοξον Ανάληψιν την παρούσαν εθέσπισαν εορτήν, ωσανεί τον σύλλογον των τοσούτων Πατέρων προβιβάζοντες τούτον δη εν σαρκί αναληφθέντα Θεόν αληθινόν και εν σαρκί τέλειον άνθρωπον ανακηρυττόντων».

Ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα είναι μεν τρία Πρόσωπα ενυπόστατα, αλλά δια το συμφυές, το συναΐδιον, το ομόθρονον, το ομοούσιον και το απαράλλακτο της ουσίας Τους αποτελούν Μία Θεότητα, Μονάδα Τρίφωτο, τη Μοναρχία της Τριάδος και όχι τρεις θεούς, δηλαδή «τρεις ανομοίους τε και εκφύλους ουσίας», όπως ο Άρειος αφρόνως αποτόλμησε να κηρύξει, «ύλην πυρός του αιωνίου εαυτώ θησαυρίζων».

Η Μία και Ενιαία Θεότητα διακρίνεται σε τρία Πρόσωπα (υποστάσεις ή χαρακτήρες) ως προς τον αριθμό. Εκείνο, το οποίο εξασφαλίζει την ενότητα της Θεότητας είναι το «ομοούσιον», δηλαδή το απαράλλακτον της μορφής, η ταυτότητα της ουσίας των τριών Θείων Υποστάσεων, ενώ εκείνο που διακρίνει τα Πρόσωπα είναι οι ασύγχυτες ιδιότητες αυτών.

Ο Θεός είναι Τρισυπόστατος, δηλαδή, Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Ο Υιός είναι ο Μεσσίας ή ο Χριστός, αυτός δηλαδή που έχει το χρίσμα και την αποστολή να ενανθρωπήσει, να καταστεί Θεάνθρωπος και να σώσει τον άνθρωπο. Είναι με την ενανθρώπησή του ο απόγονος της Εύας, που θα συντρίψει τον σατανά. Είναι, ως άνθρωπος, ο νέος Αδάμ, που με την υπακοή του θα ξαναδείξει το δρόμο της σωτηρίας προς τον άνθρωπο.

Οι Άγιοι Πατέρες των τριών πρώτων Οικουμενικών Συνόδων ασχολήθηκαν με το Χριστολογικό δόγμα και το αποσαφήνισαν. Διακήρυξαν την ορθή πίστη, αντιμετώπισαν την αίρεση, ξεκαθάρισαν, ότι δεν μπορεί να δέχεται ο χριστιανός τον συγκρητισμό. Οι Άγιοι Πατέρες αντέταξαν την ανάγκη υπέρβασης των ανθρώπινων μικροτήτων και εγωισμών, που δε συνάδουν προς πρόσωπα έχοντα πνευματική εξουσία, εντεταλμένα να οδηγούν τον λαό του Θεού στον δρόμο της σωτηρίας.

Συνέστησαν την ταύτιση του Σώματος του Χριστού κάτω από την σκέπη της Ορθόδοξης Δογματικής διδασκαλίας και Θεολογίας, η οποία είναι διαχρονική και επίκαιρη, ακριβώς γιατί είναι καρπός του φωτισμού και της έμπνευσης του Παναγίου Πνεύματος. Κάλεσαν  όλους όσοι διαχειρίζονται τα Εκκλησιαστικά ζητήματα, να αγωνίζονται, για την ενότητα της Εκκλησίας, έχοντας πάντοτε εις τον νουν τους, την άποψη του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, που λέγει ότι «Τίποτα δεν παροξύνει τον Θεό περισσότερο όσο η διαίρεση της Εκκλησίας. Ούτε υπάρχει χειρότερο από τις φιλονικίες και τις μάχες εντός της Εκκλησίας, που Την διασπούν, όπως διασπούν και τον άρραφο χιτώνα του Χριστού, τον οποίο ούτε οι ληστές δεν τόλμησαν να κομματιάσουν. Την αμαρτία της διαίρεσης ούτε το αίμα του μαρτυρίου δεν μπορεί να εξαλείψει».

Σήμερα τιμάμε με ευλάβεια τα ιερά και άγια πρόσωπα των 318 Θεοφόρων Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου. Σήμερα τιμάμε  αυτούς που μας ελευθέρωσαν από την σκλαβιά της απιστίας και της αιρέσεως, και καλούν όλους μας, να κρατήσουμε σώο και αβλαβή τον θησαυρό, που μας παρέδωσαν, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο υμνωδός: «Υπέρ σου Δέσποτα, αγωνιζόμενος, ο χορός των Πατέρων, σου τους εχθρούς, άγαν ετροπώσατο, και συμφυή σε τω Πατρί, και τω Πνεύματι εδόξασε»!

Ας τους παρακαλούμε, να μεσιτεύουν προς τον Κύριο, δια να φωτίζει τους διαδόχους τους Επισκόπους, κάθε Συνόδου, ώστε να αποφασίζουν, είτε προσωπικά, είτε συνοδικά, κατά το θέλημα του Θεού, για όλα τα ανακύπτοντα θέματα. Να ορθοτομούν το λόγο της αλήθειάς Του, ιδιαιτέρως δε, να προφυλάσσουν την Εκκλησία, απ᾿  όλες τις αιρετικὲς και συγκριτικές ιδέες, που αναζωπυρώνονται, κατά του Προσώπου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ως Θεού, Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου. ΑΜΗΝ!