ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ (Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ)

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ

(Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ)

Του Πρωτ. Γεωργίου Σούλου

«Τον Σταυρόν Σου προσκυνούμεν Δέσποτα, και την Αγίαν Σου Ανάστασιν δοξάζομεν»

Η τρίτη Κυριακή των Νηστειών, ονομάζεται Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, διότι μετά από τη Μεγάλη Δοξολογία στον Όρθρο, προβάλλεται ο Ζωηφόρος Σταυρός, για προσκύνηση, για βοήθεια, παρηγοριά και ενθάρρυνση.

Οι Άγιοι Πατέρες τοποθέτησαν τον Σταυρό, εν τω μέσω της Αγίας Σαρακοστής, για να θυμίζει στους πιστούς το Άγιο Πάθος του Χριστού, που μεταμόρφωσε το επικατάρατο δέντρο, σε «ξύλον ζωής», σε «τρισμακάριστον και πανσεβάσμιον ξύλον», που επέφερε τη νίκη της ζωής, επί του θανάτου και αναδείχθηκε, ως παντοδύναμο όπλο κατά των δαιμόνων.

Οι πιστοί αυτή την περίοδο, έχουν ανάγκη από βοήθεια και ενθάρρυνση, για να βαδίσουν τον δύσβατο και ανηφορικό δρόμο, που οδηγεί στο Άγιο Πάθος του Κυρίου μας, με τελικό προορισμό την ένδοξη Ανάστασή Του. Οι πιστοί προσκυνούν σήμερα το Σταυρό, παίρνοντας δύναμη από τον  Εσταυρωμένο Ιησού, ο οποίος πορεύθηκε προς το εκούσιο Πάθος, για να λυτρώσει το ανθρώπινο γένος από τα δεσμά του θανάτου.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει ότι ο «Κύριος τον μεν εαυτό του έδωσε σε θάνατο υπέρ ημών, σ' εμάς δε παραγγέλλει να είμαστε έτοιμοι για θάνατο, όχι υπέρ Εκείνου, αλλά υπέρ ημών των ιδίων». Ότι ο θάνατος είναι υπέρ των εαυτών μας, το διδάσκει και ο λόγος του Κυρίου, που είπε, ότι «όποιος θέλει να σώσει την ψυχή του θα την χάση και όποιος την χάση εξ’ αιτίας εμού και του ευαγγελίου, αυτός θα την σώσει» (Μάρκ. 8, 35).

Ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός, υψώνεται σήμερα, για προσκύνηση, για να φέρει ανακούφιση, παρηγοριά, αναζωογόνηση και αναθέρμανση της ελπίδας των πιστών, ότι θα βιώσουν το ανέσπερο Φως της Αναστάσεως του Ιησού Χριστού.  

Ο Τίμιος Σταυρός, αναπαύει τους πιστούς από τον κοπιώδη πνευματικό αγώνα της Μεγάλης Σαρακοστής και ενισχύει την πορεία τους, προς την Σταύρωση και την Ανάσταση.

Ο Τίμιος Σταυρός, μετά την Θεία Σταύρωση του Θεανθρώπου, αποτελεί για τους χριστιανούς αιτία καυχήσεως. Ο Απόστολος Παύλος γράφει χαρακτηριστικά στην προς Γαλάτας επιστολή του: «Εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι, ει μη εν τω σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δι’ ου εμοί κόσμος εσταύρωται καγώ τω κόσμω» (Γαλ. 6,14).

Καυχώμεθα, ως χριστιανοί, γιατί πάνω στο Σταυρό, που ήταν όργανο καταδίκης των χειρότερων κακούργων και εγκληματιών, σταυρώθηκε ο Θεάνθρωπος Κύριός μας. Δεν είναι, επομένως, παράδοξο να τιμούμε το όργανο της ατιμώσεως, διότι γνωρίζουμε, ότι για τον καθέναν από εμάς επάνω στον Σταυρό σταυρώθηκε η αμαρτία, που μας χωρίζει από το Θεό. Σταυρώθηκε ο εγωισμός, που μας κάνει να πιστεύουμε, ότι είμαστε αυτάρκεις. Σταυρώθηκε το ψέμα, που παρουσιάζεται, ως αλήθεια. Σταυρώθηκε η καταισχύνη του θανάτου.

Καυχώμεθα, γιατί πάνω στο Σταυρό, ο Χριστός ανέλαβε όλη την αποτυχία της πεπτωκυΐας φύσεώς μας, ακόμη και τον θάνατό της, με τη θέλησή Του, υπακούοντας στον Πατέρα Του και εγκαινιάζοντας έναν καινούριο τρόπο ζωής, για τον άνθρωπο. Ο Σταυρός είναι καύχημα, γιατί αποκαλύπτει, ότι η αληθινή χαρά και ζωή βρίσκονται στη θυσία, στην αγάπη και στην διακονία του συνανθρώπου.

Καυχώμεθα, στον Σταυρό του Κυρίου, διότι τον ατενίζουμε, ως την λύση του αδιεξόδου μας, διότι, όσο απομακρυνόμεθα από τον Χριστό, τόσο αιχμαλωτιζόμεθα στην αμαρτία, στη φιλαυτία, στο μίσος και κατά συνέπεια σε κάθε πάθος. «Σταυρός είναι το να σταυρώσουμε την σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες μας»,  γράφει ο Απ. Παύλος (Γαλ. 5, 24).Δια τούτο, συνεχίζει, κηρύσσουμε «Χριστόν εσταυρωμένο», γιατί ο λόγος του Σταυρού είναι αφενός, γι’ αυτούς που χάνονται μωρία και αφετέρου για εμάς, που σωζόμαστε είναι δύναμη Θεού. «Ο λόγος γαρ ο του σταυρού τοις μεν απολλυμένοις μωρία εστί, τοις δε σῳζομένοις ημίν δύναμις Θεού εστί»,  (Α΄Κορ. 1, 18).

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ερμηνεύοντας το χωρίο του Απ. Παύλου, λέγει: «Τούτο είναι η σοφία και δύναμις του Θεού, το να νικήσει δι' ασθενείας, το να υψωθεί δια ταπεινώσεως, το να πλουτίσει δια πτωχείας. Όχι μόνο δε ο λόγος και το μυστήριο του Σταυρού, αλλά και ο τύπος είναι Θείος και προσκυνητός, διότι είναι σφραγίς ιερά, σωστική και σεβαστή, αγιαστική και τελεστική των υπερφυών και απορρήτων αγαθών, που ενεργήθηκαν στο γένος των ανθρώπων από τον Θεό, αναιρετική κατάρας και καταδίκης, καθαιρετική φθοράς και θανάτου, παρεκτική αϊδίου ζωής και ευλογίας, σωτηριώδες ξύλο, βασιλικό σκήπτρο, θείο τρόπαιο κατά ορατών και αοράτων εχθρών, έστω και αν οι οπαδοί των αιρετικών, φρενοβλαβώς, δυσαρεστούνται».

Το γεγονός ότι η  Εκκλησία καθιέρωσε την Γ΄ Κυριακή των Νηστειών, ως Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, το πραγμάτωσε δια να προβάλει τον Σταυρό, ως πηγή δύναμης και ζωής στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, που είναι το ήμισυ της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, που σημαίνει, ότι δεν υπάρχει ανθρώπινη ύπαρξη χωρίς σταυρό μέσα στη γήινη και παροδική ζωή.

Ο Σταυρός εκείνων που πιστεύουν στον Θεό, κάνει τον Θεό ορατό σε αυτούς, διά των πραγμάτων, ωσάν μια πολύ μεγάλη αιτία χαράς, ενώ ο Σταυρός εις  εκείνους που ζουν στον αδιαφανή κόσμο της αμαρτίας, είναι μία απογοήτευση. Για εκείνον που πιστεύει αληθινά στον Θεό ο Σταυρός είναι διαφανής, διότι δι’ Αυτού, βλέπει τον Θεό. Για τους άλλους συμβαίνει το αντίθετο.

Προβάλλεται σήμερα, για προσκύνηση ο Τίμιος Σταυρός, δια να μας θυμίζει, ότι ο δρόμος που οδηγεί στη συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό, διέρχεται μέσα από σταύρωμα, το οποίο μας οπλίζει με δύναμη, με θάρρος και μας αποκαλύπτει, ότι η σταύρωση αυτή, στην πραγματικότητα είναι ένας ζωηφόρος θάνατος και μια σταυρόμορφη ανάσταση, με όλο τον πλούτο και το βάθος, που υποδηλώνει με τις εκφράσεις αυτές η εκκλησιαστική σοφία και εμπειρία.

Η Εκκλησία υψώνει το Σταυρό του Κυρίου σήμερα, που βρισκόμαστε στο μέσο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, για να τον προσκυνήσουμε, ώστε ενδυναμωμένοι να συνεχίσουμε τον πνευματικό μας αγώνα, που θα μας φέρει έτοιμους στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα και στο Πάσχα.

Η Εκκλησία υψώνει το Σταυρό του Κυρίου σήμερα, για να φέρει ανακούφιση, παρηγοριά, αναζωογόνηση και αναθέρμανση της ελπίδας των πιστών, για να βιώσουν οι πιστοί το ανέσπερο Φως της Αναστάσεως του Ιησού Χριστού. Ο Σταυρός, αναπαύει τους πιστούς από τον κοπιώδη πνευματικό αγώνα της Μεγάλης Σαρακοστής. Ο Σταυρός, ενισχύει την πορεία, προς την πνευματική Ιερουσαλήμ. Η Ύψωσή  και προσκύνησή Του, προσφέρει πνευματική ανάταση.

Το Ευαγγελικό ανάγνωσμα, αναφέρει, ότι «ος γαρ αν θέλῃ την ψυχὴν αυτού σώσαι απωλέσει αυτήν, ος δ΄ αν απωλέση την εαυτού ψυχὴν σώσει αυτήν». Δηλαδή, όταν απαρνηθεί ο άνθρωπος τον εγωιστή και υποκριτή εαυτό του, όταν δείξει ηρωισμό και αυταπάρνηση, με σταυρική, μάλιστα, θυσία, τότε θα μετάσχει και της ανέκφραστης χαράς της Αναστάσεως. Καλούμαστε να συσταυρωθούμε με τον Χριστό, αγόγγυστα και ελεύθερα, εμπιστευόμενοι το θέλημα του Θεού στη ζωή μας. Σταυρός είναι όλες οι δύσκολες στιγμές της επίγειας πορείας του ανθρώπου, αλλά και ο πνευματικός αγώνας εναντίον της σάρκας, του κόσμου και του διαβόλου. Ο Θεός, ως στοργικός Πατέρας, ποτέ δεν επιτρέπει οποιαδήποτε δοκιμασία πέραν των δυνάμεων των αγωνιζομένων ανθρώπων, αντίθετα, ο Φιλάνθρωπος Θεός, δίνει τα μέσα και τη δύναμη, για την υπέρβασή της.

Η Εκκλησία μάς προσκαλεί σήμερα να προσκυνήσουμε τον Τίμιο και ζωοποιό Σταυρό του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, διότι Σταυρός, μας θυμίζει το πάθος του Κυρίου, από το οποίο παίρνουμε θάρρος και δύναμη, δια να συνεχίσουμε τον αγώνα, ώστε μέσα μας να ζωντανέψει η ελπίδα της Αναστάσεως. Όπως ο Κύριος, έτσι και εμείς, από τον πόνο και τη θλίψη του Σταυρού φτάνουμε στη χαρά της Αναστάσεως.

Οι Άγιοι Πατέρες καθιέρωσαν την προσκύνηση  του Τμίου και Ζωοποιού Σταυρού, εν τω μέσω της Αγίας και Μεγάλης Σαρακοστής, για να θυμίζει στους πιστούς τη χαρά του Αδάμ, αλλά και την πτώση του. Το Άγιο Πάθος του Χριστού,  είναι εκείνο που μεταμόρφωσε το επικατάρατο δέντρο, ως «ξύλον της ζωής», ως «τρισμακάριστον και πανσεβάσμιον ξύλον», αλλά και ως απόδειξη της νίκης της ζωής επί του θανάτου, καθώς επίσης και ως τίμιο τρόπαιο και παντοδύναμο όπλο κατά του διαβόλου. Αυτή την περίοδο, έχουμε ανάγκη από βοήθεια και ενθάρρυνση για να βαδίσουμε τον δύσβατο και ανηφορικό δρόμο, που οδηγεί στο Άγιο Πάθος του Κυρίου μας, με τελικό προορισμό την ένδοξη Ανάστασή Του. Ο πνευματικός μας αγώνας είναι βαρύς και κοπιαστικός, επειδή καταβάλλεται προσπάθεια αποχής, όχι μόνο από τις τροφές, αλλά και από την κατάκριση, την αργολογία, την αλαζονεία, την περιαυτολογία και από πολλά άλλα πάθη, που κατατρώγουν την ανθρώπινη ψυχή. Σηκώνουμε το σταυρό μας παίρνοντας δύναμη από τον  Εσταυρωμένο Χριστό, ο οποίος πορεύθηκε προς το εκούσιο Πάθος, για να λυτρώσει το ανθρώπινο γένος από τα δεσμά του θανάτου. Η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής είναι ένας κανόνας προσωπικού ελέγχου, που περικλείεται στην προσευχή της Μετάνοιας του Αγίου Εφραίμ του Σύρου: «Κύριε και Δέσποτα της Ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δως. Πνεύμα, δε, σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης, χαρισαί μοι τω σω δούλω. Ναι, Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου, ότι ευλογητός ει, εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».

Σήμερα Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, προσκυνούμε το Σταυρό του Κυρίου, για να λάβουμε χάρη και έλεος, για να ζητήσουμε από τον Κύριο και Θεό μας, να συνεχίσει να είναι κοντά μας, να συνεχίσει να μας ενισχύει με δύναμη, αν κουραστούμε ή λυγίσουμε, διότι ο Σταυρός του Χριστού, οδηγεί εις την «εν αυτώ» ζωή. Ο Σταυρός του Χριστού,  υπόσχεται την προσωπική μας ανάσταση. Ο Σταυρός του Χριστού, μας προσφέρει τη δυνατότητα να εισέλθουμε εις την Βασιλεία των Ουρανών. Δια τούτο «πάλιν και πολλάκις» να λέμε, μετά του υμνογράφου,  «Τον Σταυρόν Σου προσκυνούμεν Δέσποτα, και την Αγίαν Σου Ανάστασιν δοξάζομεν»!