ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ

                                                                                                    Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Αγαπητοί μου!

Με ιδιαίτερη χαρά σας προσκαλούμε την Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011, στις 11 π.μ. στην τελετή εγκαινίων της νέας περιόδου λειτουργίας του Πολιτιστικού Κέντρου μας "Κοσμάς Αιτωλός" στην Πλάκα (Σωτήρος 19).

Ο Άγιος Κοσμάς ο ισαπόστολος

Του Δρ. Γεωργίου Μουστάκη

 Ο Άγιος Κοσμάς ο ισαπόστολος είδε το πρώτο φως του ήλιου σ’ ένα φτωχό και μικρό χωριό της Αιτωλικής γης που ονομάζεται Μέγα Δένδρον, στα 1714. Οι γονείς του τον αναθρέψανε με της πίστης το άδολο γάλα. Ήταν φιλόθεοι και ενάρετοι σαν τους γεννήτορες των πολλών αγίων της Εκκλησίας, γι’ αυτό και τον μεγάλωσαν σύμφωνα με το πνεύμα και το γράμμα του λόγου του Θεού «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου». Μόλις έγινε 20 χρόνων εκπατρίστηκε και ήλθε στο πολύφημο Βατοπέδι του Αγ. Όρους γιά να μαθητεύσει «παρά τους πόδας» του Ευγενίου Βουλγάρεως, σοφωτάτου διδασκάλου, που σχολαρχούσε τότε με δόξα στην Αθωνιάδα. Μετά την αποφοίτησή του μετέβη στη Μονή Φιλοθέου, όπου εκάρη μοναχός με το όνομα Κοσμάς (από Κωνσταντίνος).

Αφού λοιπόν ο Κοσμάς εγκαταβίωσε στη Μονή της μετανοίας του κι έκανε ολόκληρο το μοναχικό του κανόνα, φεύγει γεμάτος θεϊκή δύναμη και γνώση, υπακούοντας σε θεόδοτη εσωτερική επιταγή, κι έρχεται στη μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως γιά να λάβει ευχή και κανονική άδεια να κηρύττει ακώλυτα. Η αποστολική του περιοδεία ξεκίνησε από τη Ναύπακτο πρώτα, το Βραχώρι (Αγρίνιο), το Μεσολόγγι και διακλαδώθηκε σε όλη την Ακαρνανική γη. Αμφίστομος μάχαιρα ο λόγος του, αναγεννά, εξεγείρει και μεταμορφώνει συνειδήσεις. Όμως, ραδιουργίες, φθόνος και διαβολές συνοδεύουν τον νέο εθναπόστολο. Γιά τούτο, σταματά την οδοιπορεία του του γιά να έθει πάλι στην Κωνσταντινούπολη σε μικρό διάστημα και να ζητήσει εκ νέου την προστασία και ποιμαντορική σκέπη του πατριάρχη Σωφρονίου, ο οποίος τον υπερασπίζεται με αυστηρά εκκλησιαστικά μέτρα εναντίον των διωκτών του.

Καταφθάνει πάλι ο Άγιος στην ηπειρωτική Ελλάδα. Μιά δεύτερη περίοδος γεμάτη αγωνίες, κόπους, αλλά και γονιμότητα αρχίζει. Περιδιαβαίνει τις πόλεις της Μακεδονίας στα βήματα του Απ. Παύλου. Περνά από τη Βόρειο Ήπειρο. Κατεβαίνει στα Επτάνησα. Γρήγορα η φήμη του απλώνεται σε κάθε εσχατιά της υπόδουλης Ελλάδας. Ο Θεός τον έχει προικίσει με το χάρισμα της θαυματουργίας γιά να μην αφήσει άνευ μαρτυρίας το έργο του. Όλα καταγράφονται στο συναξάρι του.

Ας ακούσουμε αυθεντικά από τις πηγές των διδαχών του, τι φωτισμένες αντιλήψεις είχε γιά το σχολειό και σε ποιά θεμέλια γερά έκτιζε το παιδαγωγικό του αρχιτεκτόνημα:

«Σαράντα χρόνους εσπούδασεν ο προφήτης Μωυσής ο Θεόπτης να μάθει τα γράμματα διά να καταλάβει που περιπατεί. Να σπουδάζετε κι εσείς αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα όσον ημπορείτε. Κι αν δεν έμαθαν οι πατέρες σας, να σπουδάζετε τα παιδιά σας να μανθάνουν τα Ελληνικά, διότι και η Εκκλησία μας εις την Ελληνικήν είναι κι αν δεν σπουδάσης τα Ελληνικά παιδί μου δεν θα ημπορείς να καταλάβεις εκείνα που ομολογεί η Εκκλησία μας. Καλλίτερον να έχης Ελληνικόν Σχολείον εις την Χώραν σου, παρά να έχει βρύσες και ποτάμια και ωσάν μάθεις το παιδί σου γράμματα, τότε μόνον λέγεται άνθρωπος. Το Σχολείον ανοίγει τας Εκκλησίας και κλείνει τας φυλακάς».

Όμως, και την απελευθέρωση των Ραγιάδων και του Γένους στη σωστή και φωτισμένη Παιδεία την θεμελίωσε ο πρόδρομος αυτός του Κοραή, που ανεπιφύλακτα και δικαιωματικά πρέπει να ονομαστεί Προφηταπόστολος των Γραμμάτων και της Παιδείας του νέου Ελληνισμού και να λάβει τη θέση, όπως του ταιριάζει μαζί με τους Τρείς Ιεράρχες, τον Αδαμάντιο Κοραή, το Ρήγα Φεραίο και τον Διονύσιο Σολωμό.

Το ιερό πάθος του της παιδείας, το καταλυτικό της αμάθειας και των προκαταλήψεων, δεν έμεινε σε πλατωνικά πλαίσια μέσα σε νεφελώματα και σχήματα αόριστα. Έγινε έργο και πραγματικότητα, πόθος και παλμός. Διακόσια πενήντα σχολεία θεμελίωσε και αποπεράτωσε ο φτωχούλης εκείνος του Θεού, μερικά από τα οποία σώζονται ακόμη και σήμερα και τα δείχνουν ονομάζοντάς τα «τα σχολειουδάκια του Πατροκοσμά». Ας καθρεφτιστεί στα γεμάτα ανθρωπιά και φως αυτά παραδείγματα η εποχή μας η εγωιστική και γι’ αυτό φιλάργυρη και φιλόπλουτη.

Ο Άγιος Κοσμάς όμως ανεδείχθη και μέγας θεολόγος της εφαρμοσμένης αδολίευτης αγάπης. Να πως μιλάει γι’ αυτήν:

«Εδώ, Χριστιανοί μου, πως πηγαίνετε, έχετε την αγάπη ανάμεσόν σας, αν ίσως και θέλετε να σηκωθήτε, κανένα άλλο πράγμα να μη ζητήσετε εδώ εις τον κόσμον από την αγάπην. Είναι δω κανένας από την ευγένειάν σας που να έχει αυτήν την αγάπην εις τους αδελφούς του; Ας σηκωθή επάνω να μου ειπή να τον ευχηθώ κι εγώ, να βάλω όλους τους Χριστιανούς να τον συγχωρέσωσι, να λάβη μιά τέτοια συγχώρησι, όπου να έδινεν χιλιάδες φλωρία, δεν την εύρισκεν. [...] Το αγαπάς εκείνο το φτωχό παιδί; Το αγαπώ. Αν το ηγάπας, θα του έπαιρνες ένα υποκάμισο όπου είναι γυμνό, να παρακαλεί κι εκείνο γιά την ψυχή σου. Τότε είναι αληθινή σαν το χρυσάφι η αγάπη σου, αμή τώρα είναι ψεύτικη. Με ψεύτικη αγάπη δεν πηγαίνομεν εις τον Παράδεισον». (Από τις «Διδαχές»).

Το κήρυγμα της αγάπης στα χείλη του Πατροκοσμά δεν ήταν μιά αόριστη και συγκινητική συναισθηματολογία, αλλά συγκεκριμένη πράξη και δημιουργία, που μαζί με την κοινωνική δράση που τον διέκρινε, δημιουργούσε τη σύνθεση και την αρμονία ανάμεσα στην ατομική ευσέβεια και την κοινωνική διακονία. Αυτό είναι το μεγαλείο του.

Το συναξάρι του κατακλείει σεμνά το μαρτυρικό βίο του με τα λόγια τούτα: «....αξιώθηκε διπλούς να λάβη τους στεφάνους του Αποστόλου και μάρτυρος παρά Θεώ και ανθρώποις όντας 65 ετών στις 24 Αυγούστου του σωτηρίου έτους 1779». Ας σημειωθεί ότι η αγιοκατάταξή του καθυστέρησε λόγω «ενστάσεων» του Αγίου Όρους.
Υ.Γ.: Το παρόν κείμενο είναι αναρτημένο στον τάφο του Πατροκοσμά.
Πηγή: Πολιτιστικό Κέντρο: "Κοσμας Αιτωλός"