ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Σούλου

Έναρξη της Μεγάλης Σαρακοστής, από αύριο και η Εκκλησία ποιεί ανάμνηση της «από του Παραδείσου της τρυφής εξορία του Πρωτοπλάστου Αδάμ», η οποία επεκτάθηκε σε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος. Αυτή η συμπεριφορά διακατέχεται από ένα είδος αγνόησης και αγνωμοσύνης του ανθρώπου προς την αγάπη του Θεού, καθώς και αλαζονείας, για αυτονόμηση. Δηλαδή την τάση του ανθρώπου να ζει χωρίς την παρουσία του Θεού, η οποία του εξασφαλίζει την πληρότητα και την αγιότητα. Η απομάκρυνση του ανθρώπου από την όντως ζωή, που είναι ο Θεός, τον προσγείωσε στην κυριολεξία και βρίσκεται πλέον υπό το κράτος του θανάτου, εξαιτίας της αμαρτίας, η οποία, τελικά, απομακρύνει τον άνθρωπο από την εν Αυτώ ζωή, ζώντας σε μία βασανιστική, ταλαίπωρη και επώδυνη εξορία, οδυρόμενος, καθώς μας το περιγράφει ο ποιητής. Εκάθισεν Αδάμ, απέναντι του Παραδείσου, και την ιδίαν γύμνωσιν θρηνών ωδύρετο»

Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από το Θεό «κατ’ εικόνα και καθ' ομοίωσιν»  (Γέν.1,26). Πλάστηκε να ζει αιώνια μέσα στη χάρη του Θεού, με ευδαιμονία. Όμως, ο άνθρωπος έκαμε κακή χρήση του Θεϊκού δώρου, δηλαδή, της «ελεύθερης βούλησης»,  συνεργούντος του  αρχέκακου διαβόλου, που τελικά τον παρέσυρε στην πτώση και στην καταστροφή. Αυτό του στέρησε τον παράδεισο, δηλαδή την παρουσία του Θεού και την κοινωνία μαζί Του. «ο Αδάμ, εν θρήνῳ κέκραγεν, ότι όφις και γυνή, θεϊκής παρρησίας με έξωσαν».

Οι Άγιοι Πατέρες μάς δείχνουν το μέγεθος της καταστροφής από την υποδούλωση του ανθρώπου στις καταστρεπτικές του επιθυμίες και συγχρόνως τονίζουν στο έπακρο το μέγεθος του κακού, που έπαθε ο Αδάμ, αλλά και το πόσο διέφθειρε την ανθρώπινη φύση και μας διδάσκουν, ότι η αντίσταση στη ροπή της αμαρτίας είναι μια από τις πλέον σημαντικές εντολές του Θεού.

Επειδή ο Αδάμ, εξ' αρχής, αρνήθηκε την αμαρτία του, δεν μετανόησε ούτε όταν ελέγχθηκε από τον Θεόν. «Η γυνή, ην δέδωκάς μοι, αύτη με ηπάτησεν». Επειδή, λοιπόν, ο Αδάμ μετά την παράβαση δεν μετανόησε να πει «Ήμαρτον», εξορίζεται και προστάζεται να ζει με κόπο και ιδρώτα.

Στη συνέχεια αφήνοντας αυτόν, έρχεται και  στην Εύα, θέλοντας να δείξει ότι δικαίως και αυτή θα εξορισθεί, αφού και εκείνη δεν θέλει να μετανοήσει: «Τι τούτο εποίησας;» για να ειπεί τουλάχιστον αυτή το «Ήμαρτον». Ούτε αυτή το είπε. Και τι είπε; «Ο όφις εξηπάτησέ με».

Και επειδή ούτε αυτή μπόρεσε να ειπεί το «Ήμαρτον», εκβάλλονται από την τρυφήν, εξορίζονται από τον Παράδεισο και από τον Θεόν. Αλλά πρόσεχε, τονίζει ο  Άγιος Συμεών, το βάθος του μυστηρίου του φιλανθρώπου Θεού, και μάθε και διδάξου από αυτά: «εάν μετανοούσαν, δεν θα είχαν εκδιωχτεί, δεν θα είχαν κατακριθεί, δεν θα είχαν καταδικασθεί, να επιστρέψουν στην γην από την οποία προήλθαν».

Αφού λοιπόν, οι προπάτορες επέλεξαν, αυτό τον τόπο διαμονής, τον οποίο παραλάβαμε ως κληρονομιά, μαζί με τα άλλα χρέη τους, έχουμε πλέον εμείς την υποχρέωση να αποπληρώσουμε και να βγάλουμε από την υποθήκη την αρχική μας πατρική περιουσία, ώστε να έχουμε πλέον το δικαίωμα τη ιδιοκτησίας και της ιδιοχρησίας. Τούτη την ενέργεια την έχουμε σε πολλές περιπτώσεις, για να την επανακαθορίζουμε και να την ενεργοποιούμε. Εξόχως δε, τούτη την περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής, που μας καλούν οι Άγιοι Πατέρες, δια της Εκκλησίας, να συμμετέχουμε στους πνευματικούς αγώνες, τους οποίους τελεί η Εκκλησία με σκοπό να μας απελευθερώσει από τα δεσμά του θανάτου και της αμαρτίας, ώστε να μας αποκαταστήσει στην πατρογονική μας, ξανά, εστία.  Έτσι λοιπόν, από τους πρώτους αιώνες καθιερώθηκαν τα αγωνίσματα στα οποία μπορούμε να λάβουμε μέρος.

Το ευαγγελικό ανάγνωσμα της σημερινής Κυριακής της Τυρινής (Μάτθ. 6, 14-21), θέτει τους όρους για μια τέτοια συμμετοχή προς αποκατάσταση και απελευθέρωση.

Πρώτος όρος είναι η νηστεία. Νηστεία, όχι «προς το θεαθήναι», να μη φαινόμαστε, δηλαδή, «στους ανθρώπους νηστεύοντες, αλλά στον Πατέρα μας εν τω κρυπτώ». Δεύτερος όρος είναι η συγγνώμη: «Εάν αφήσετε από τους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, θα αφήσει και τα δικά σας ο ουράνιος Πατέρας». Η συγχωρητικότητα είναι η επιστροφή στην ενότητα, στη σύμπνοια, στην αγάπη.

Εις ό, τι αφορά τη νηστεία ο Αγ. Συμεών ο Ν. Θεολόγος, μεταξύ άλλων λέγει, ότι η νηστεία είναι «νόμος Θείος και γίνεται θεραπευτής της ψυχής, καθώς απομακρύνει τη ροπή της αμαρτίας και  μαλακώνει τη σκληρότητα της καρδιάς. Η νηστεία ακόμη είναι μέσον μετανοίας. Νηστεία χωρίς μετάνοια, χωρίς ταπείνωση, είναι ξηρά και εγωιστική πράξη. Η νηστεία επίσης είναι χαλινός. Ένα πνευματικό χαλινάρι που χαλιναγωγεί τις επιθυμίες της ύλης και σταυρώνει τα πάθη. Είναι άσκηση, είναι εγκράτεια, είναι υπακοή».

Έτσι νηστεία δεν σημαίνει την αποχή μόνο από κάποιες τροφές ή την αλλαγή του διαιτολογίου μας, με άλλες νηστίσιμες, αλλά κάτι πιο βαθύ, πιο ουσιαστικό. Είναι η απεξάρτησή μας από αυτές και η απελευθέρωσή μας από τη σκλαβιά της ύλης και του κόσμου.

 Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει: «Μη νηστεύεις όπως νηστεύουν οι πολλοί.  Εσύ νήστευε τη νηστεία τη σωστή, που δεν είναι μόνον αποχή απ’ τις τροφές αλλά και από τις αμαρτίες. Γιατί νηστεία που αξίζει είναι και τα δυο. Νηστεύεις; Απόδειξε το με τα έργα σου. Ρωτάς με ποια έργα;  Αν πτωχό δεις , να τον ελεήσεις. Με τον εχθρό σου να συμφιλιωθείς».

Έτσι νηστεία δεν σημαίνει την αποχή μόνο από κάποιες τροφές ή την αλλαγή του διαιτολογίου μας, με άλλες νηστίσιμες, αλλά κάτι πιο βαθύ, πιο ουσιαστικό. Είναι η απεξάρτησή μας από αυτές και η απελευθέρωσή μας από τη σκλαβιά της ύλης και του κόσμου.

 Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει: «Μη νηστεύεις όπως νηστεύουν οι πολλοί.  Εσύ νήστευε τη νηστεία τη σωστή, που δεν είναι μόνον αποχή απ’ τις τροφές αλλά και από τις αμαρτίες. Γιατί νηστεία που αξίζει είναι και τα δυο. Νηστεύεις; Απόδειξε το με τα έργα σου. Ρωτάς με ποια έργα;  Αν πτωχό δεις , να τον ελεήσεις. Με τον εχθρό σου να συμφιλιωθείς».

Κλείνοντας ας ακούσουμε τον άγιο  Συμεών τον Ν. Θεολόγο, που λέγει: «Μη θελήσετε να χωρισθείτε από τη συναυλία μαζί τους. Και μην παραλείπετε να προτρέπετε ο ένας τον άλλον, με αγάπη, να προσέρχεται στην ψυχοτρόφο τράπεζα και να ωφελείται.»

Η ανάμνηση της εξορίας των Πρωτοπλάστων, οι οποίοι με δάκρυα κοιτούν την κλειστή πόρτα του Παραδείσου, είναι για όλους μας μια καλή ευκαιρία να  αποφασίσουμε δια της μετανοίας, της νηστείας και προσευχής την μεταρρύθμιση της  ψυχή μας, ώστε μαζί με τον ποιητή να λέμε: «Της σοφίας οδηγέ, φρονήσεως χορηγέ, των αφρόνων παιδευτά, και πτωχών υπερασπιστά, στήριξον, συνέτισον την καρδίαν μου Δέσποτα. Συ δίδου μοι λόγον, ο του Πατρός Λόγος, ιδοὺ γαρ τα χείλη μου, ου  μη κολλήσω εν τω κράζειν σοι· Ελεήμον, ελέησόν με τον παραπεσόντα».

Είναι γεγονός ότι η εποχή μας, εν είδη όφεως, δημιούργησε ανθρώπους υπέρ καταναλωτές. Έφτιαξε ανθρώπους οι οποίοι καταναλώνουν  απερίσκεπτα, χωρίς κρίση, χωρίς απόφαση. Εξ’ αιτίας δε αυτής της πλύσης εγκεφάλου που υφίσταται ο άνθρωπος, θεωρεί πρωτογονισμό και μικροπρέπεια, να αντισταθεί και να πει όχι σε ότι του προσφέρεται, που τελικά τα περισσότερα είναι άχρηστα και ενίοτε επιβλαβή. Ασφαλώς δεν αναφερόμαστε μόνο στα είδη διατροφής, είναι και τα θεάματα, είναι και τα ακούσματα, είναι και η διασκέδαση και τα ρούχα και τόσα μα τόσα άλλα ακόμα. Γι’ αυτό η ανάγκη για νηστεία από όλα αυτά, ίσως να είναι πολύ πιο επιτακτική σήμερα, αφού ζούμε κάτω από τη δαμόκλεια σπάθη της οικονομικής κρίσης, είμαστε υπόδικοι στις διεθνείς αγορές και οικονομικούς (απάνθρωπους) οίκους, καθώς δε, και επιτηρούμενοι, «υπό του διαβόλου και τοις αγγέλοις αυτού». Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να εντείνουμε τις προσπάθειες του «καλού αγώνα», όπως συστήνει ο Απ. Παύλος, προκειμένου να ξαναγίνουμε κάτοικοι του «Παραδείσου τῆς τρυφῆς».