ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΤΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

ΑΦΥΠΝΙΣΗ  ΤΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ
ΤΟΥ ΠΡΩΤ.  ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΟΥΛΟΥ
«Προς ζωήν αγαθήν, η παιδεία και η αρετή μάλιστα άγουσιν»
Η μόρφωση και η άσκηση της αρετής οδηγούν προπαντός σε έντιμη ζωή.
Αριστοτέλης
Σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, που απαιτεί ιδιαίτερη και συνεχή εγρήγορση της συνείδησης, αλλά και σε κάθε επίδοση υπεισέρχεται ο παράγοντας  ενδιαφέρον ή «διαφέρον», για να διαδραματίσει ένα αποφασιστικό ρόλο στη ζωή του ανθρώπου.
Το ενδιαφέρον είναι μία πολύ σημαντική ορμή της ψυχής η οποία παίρνει κάθε φορά δυναμική και σκόπιμη έκφραση σύμφωνα με τις εξωτερικές επιδράσεις και τους εξωτερικούς ερεθισμούς. Με άλλα λόγια είναι εσωτερικό ελατήριο, που κινητοποιεί όλες τις δυνάμεις της
ψυχής για να πετύχει ένα συγκεκριμένο σκοπό. Οτιδήποτε μας ενδιαφέρει αυτό προξενεί την προσοχή μας και συντελείται έτσι η υλική, η ψυχική και η πνευματική μας προκοπή.
Όπως κάθε ανθρώπινη ορμή, έτσι και το ενδιαφέρον, υπόκειται στους κανόνες της καλλιέργειας, δηλαδή, υπόκειται στη μόρφωση, στη διάπλαση και στην αγωγή. Γι’ αυτό ο πρωταρχικός όρος κάθε μορφής παιδείας είναι η αφύπνιση και η διατήρηση του διαφέροντος, ώστε να βρίσκεται συνεχώς σε κατάσταση εγρήγορσης αυτός που παιδαγωγείται. Η δε παιδαγωγική, ως επιστήμη της αγωγής οφείλει να εξετάζει με απόλυτη προτεραιότητα και σοβαρότητα το θέμα της αφύπνισης του ενδιαφέροντος, γιατί χωρίς αυτό ο άνθρωπος δεν φτάνει ούτε στη μάθηση και συνεπώς ούτε την προσωπικότητά του ολοκληρώνει στενεύοντας την κριτική του σκέψη,  μικραίνοντας τους ορίζοντες του βίου και γενικά περιορίζεται στα απολύτως αναγκαία και εφήμερα. Έτσι, ο άνθρωπος που ζει με περιορισμένα ενδιαφέροντα χάνει το συναίσθημα της ζωής και εξανεμίζει την ποιοτική αντίληψη αυτής.
Περισσότερο από ποτέ άλλοτε, σήμερα, η παιδεία οφείλει να διευρύνει τις εσωτερικές διαστάσεις του νέου ανθρώπου και να του καλλιεργήσει ενδιαφέρον για τη ζωή και το νόημά της, να του δώσει όραμα και προοπτική, αξιοποιώντας όλες τις υπάρχουσες έμφυτες πηγές ενέργειας του ανθρώπου, με συνεχή και συστηματική καλλιέργεια, για να έλθουν στο φως, να βλαστήσουν και να καρποφορήσουν. Το ενδιαφέρον απαιτεί την επίδραση της αγωγής και της μόρφωσης, για να εξελιχθεί και να καλλιεργηθεί σαν το χωράφι του γεωργού.
Αυτή δε η καλλιέργεια, πρέπει να αρχίσει από πολύ νωρίς. Πρέπει να αρχίσει από τις πρώτες κιόλας μέρες ή μήνες της ζωής του βρέφους. Και η πρώτη και καθοριστική αγωγή παρέχεται από την οικογένεια και το περιβάλλον που αναπτύσσεται το νεογέννητο. Οι γονείς ή οι κηδεμόνες του βρέφους αρχικά, του νηπίου αργότερα και στη συνέχεια  του παιδιού και του νέου,  είναι οι πρώτοι και ίσως οι καθοριστικοί παιδαγωγοί του και όσο περισσότερο μεθοδική και συστηματική είναι η οικογενειακή αγωγή, τόσο ευκολότερα ομαλοποιείται ο δρόμος, για υψηλότερη και βαθύτερη καλλιέργεια στο είναι του αναπτυσσομένου ανθρώπου. Οι γονείς, οι οποίοι είναι οι πρώτοι εξ’ αντικειμένου παιδαγωγοί του παιδιού, έχουν χρέος και καθήκον, να γνωρίζουν τους τρόπους και τις μεθόδους που θα εφαρμόσουν στο βλαστάρι τους γόνιμα και αποτελεσματικά.
Κατόπιν έρχεται η σειρά του σχολείου, ο φυσικός χώρος για μόρφωση και διαπαιδαγώγηση. Εκεί, όπου ο παιδαγωγός-δάσκαλος μετατρέπεται σε δεύτερο γονέα. Εκεί, όπου ο επιστήμονας εκπαιδευτικός θα μορφοποιήσει τον νέο και θα του προσφέρει πρότυπα για μίμηση, με σκοπό να ανακαλυφθούν και να ενισχυθούν τα ενδιαφέροντα, οι κλίσεις και οι προτιμήσεις. Γι’ αυτό,  χρειάζεται να διαθέτει ο κάθε φορέας, που μορφώνει και διαπαιδαγωγεί νέους, αυτό που αιώνες πριν, είπε πολύ εύστοχα ο Πλούταρχος, ένας εκ των πολλών σοφών  και πραγματικών παιδαγωγών της αρχαίας ελληνικής διανόησης: «Διδασκάλους ζητητέον τοις τέκνοις, οι και τοις βίοις εισίν αδιάβλητοι και τοις τρόποις ανεπίληπτοι και ταις εμπειρίαις άριστοι». Δηλαδή, «Δασκάλους για τα παιδιά μας πρέπει να ζητάμε εκείνους που είναι και η ζωή τους αδιάβλητη (ηθική) και η διαγωγή τους άμεμπτη (άσπιλη) και η κατάρτισή τους (γνώσεις) άριστη)». Ο δε Ιωάννης ο Χρυσόστομος ζητάει από αυτούς τους «αδιάβλητους και ανεπίληπτους τοις τρόποις και ταις εμπειρίες άριστους», διδασκάλους που προτείνει ο Πλούταρχος, συστήνει να κάνουν ακόμη το καλύτερο, να παιδαγωγήσουν  «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου»
Κατ’ αυτόν τον τρόπο στο σχολείο τα παιδιά θα μάθουν να προσανατολίζονται εύκολα και θα αυτενεργούν με ευχαρίστηση. Από το σχολείο πρέπει να πάρουν την ενθάρρυνση, την επιδοκιμασία, την αναγνώριση, τη συμπαράσταση, που θα τα γεμίσει με αισιοδοξία και διάθεση, που θα τους διευρύνει τον στενό  τους ορίζοντα και που τελικά θα καταστήσει τους μαθητές ερευνητικά και ζητητικά μέλη της κοινωνίας, την οποία εντός ολίγου θα κληθούν να υπηρετήσουν.
Αν αυτή τη στιγμή θρηνούμε γιατί κάποιοι, έστω ολίγοι, νέοι μας, έχουν ξεστρατίσει δημιουργώντας απεχθείς και αποτρόπαιες πράξεις, όπως φόνους, ληστείες, βιασμούς, κ.ά., ας αναλογισθούμε ο καθένας μας από τον ρόλο που κατέχουμε, ως γονέας, ως εκπαιδευτικός, ως κληρικός ή κοινωνικός λειτουργός, πόσο τελικά ευθυνόμαστε κι εμείς. Αναπτύξαμε ως ταγοί της κοινωνίας το σωστό και εποικοδομητικό εκείνο ενδιαφέρον στη νεολαία μας; Υπήρξαμε για τα παιδιά μας οι σωστοί γονείς, οι άριστοι παιδαγωγοί, που τα μεγαλώσαμε και τα μορφώσαμε, χωρίς συμπλέγματα υπερπροστασίας ή απόρριψης, χωρίς αφαίρεση πρωτοβουλιών και παροχή ευκαιριών, για δημιουργία ενδιαφερόντων, που διευρύνουν τη σκέψη και την πνευματική ωριμότητα του νέου ανθρώπου;
Παράλληλα με το σχολείο σπουδαίο ρόλο διαδραματίζουν και αρκετοί άλλοι φορείς και μεταξύ αυτών, προσμετρώ τον ρόλο της Εκκλησίας  και κατ’ επέκταση της ενορίας, όπου όντως πράγεται έργο, αλλά χρειάζεται και αυτό να αναπροσαρμόζεται και ανατροφοδοτείται, στο πλαίσιο της εποχής, που πραγματώνεται. Είναι ανάγκη να συγχρονίζει η Εκκλησιαστική δράση και το ρόλο και τις μεθόδους της.  Γι’ αυτό, όμως, χρειάζονται κατάλληλα πρόσωπα, με επαρκέστατη κατάρτιση και εσωτερική πνευματικότητα, γιατί το εκκλησιαστικό έργο στο χώρο της νεότητας, δεν είναι απλά μια άλλη μέθοδος ή απλά μια σύγχρονη μέθοδος.
 Το αιτούμενο είναι να προσεγγίζει η Εκκλησία τους νέους, αξιοποιώντας, βεβαίως, τα σύγχρονα μέσα και εργαλεία, χωρίς όμως, να αλλοιώσει τον χαρακτήρα του σκοπού και του ρόλου της και κυρίως χωρίς να λησμονεί την αποστολή της. Έτσι, θα μπορέσει να δώσει τη δυνατότητα στους νέους, να ανακαλύψουν τις αλήθειες ή μάλλον την μόνη αλήθεια, που είναι ο Χριστός, με έντιμο, εύληπτο και σαφή τρόπο. Με γνήσιο και αυθεντικό ήθος και ύφος. Να διδάσκει στους νέους, ότι ο λόγος του Ευαγγελίου, έχει εφαρμογή σε όλα τα επίπεδα της ζωής και ότι μπορεί να δώσει λύσεις στα σύγχρονα προβλήματα της κοινωνίας, καθώς και της προσωπικής τους ζωής, αρκεί να αποφασίσουν, να συγχρονίζουν τη σκέψη τους, με πρότυπο τον Χριστό και τη διδασκαλία Του, σε κάθε τους βήμα. Για να συμβεί όμως αυτό, επιβάλλεται στους πνευματικούς καθοδηγητές «πρώτον μεν καθαρθήναι και είτα καθάραι», καθώς ορίζει ο πατερικός λόγος. Ίσως αυτό, τελικά, αποτελεί και σήμερα το ζητούμενο.
Ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος αναφέρει:
«Στην Εκκλησία αγωγή σημαίνει οδηγία, οδήγηση των ανθρώπων όχι προς συγκεκριμένες ιδέες ή αξίες ή ιδανικά, αλλά οδήγηση των ανθρώπων εις την αγάπη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Αγωγή στην Εκκλησία σημαίνει να μάθει ο άνθρωπος να αγαπά το Χριστό, γιατί αυτό είναι το ζητούμενο της. Η Εκκλησία μιλά για την αγάπη προς το Θεό. Μια εκκοσμικευμένη αντίληψη της Εκκλησίας, μιλά για την πίστη εις τον Θεό και μόνο αυτή. Ενώ το τέλειο εις την Εκκλησία είναι η αγάπη, η οποία θα παραμείνει εις τους αιώνας, αφού τόσο η πίστη όσο και η ελπίδα θα καταργηθούν εις την εσχάτη ημέρα και εκείνο που θα απομείνει θα είναι η αγάπη. Επομένως το ζητούμενο εις τον άνθρωπο είναι να μάθει να αγαπά το Θεό. Το να πιστεύει στο Θεό είναι ένα βασικό σκαλί, είναι το πρώτο, το οποίο το πατά και ανεβαίνει στο επόμενο και στο επόμενο.
 Δε μένει σ’ αυτό μόνο, γιατί ένας άνθρωπος, δεν μπορεί να παραδώσει τη ζωή του ολόκληρη σε κάτι το οποίο απλώς το πιστεύει. Αν είναι τόσο ιδεολόγος, μπορεί να το κάνει, όπως γίνεται σε άλλες περιπτώσεις στην καθημερινότητα που βλέπουμε γύρω μας. Αλλά όμως εις την Εκκλησία αυτό το οποίο υπάρχει είναι η αγάπη του Χριστού. Σε μας ο Χριστός είναι το ζητούμενο. Ο Χριστός είναι αυτός, ο οποίος είναι ο Διδάσκαλος του κάθε ανθρώπου. Βλέπετε πόσο ωραία ο Κύριος εις το Ευαγγέλιο μας λέει: “Μάθετε απ’ εμού…”. Δηλαδή ο άνθρωπος μαθαίνει από τον Χριστό, από τον ίδιο τον Χριστό, από τη ζωή του Χριστού, από τα λόγια του Χριστού, άλλα προ πάντων από την εμπειρία της αγάπης του Θεού μέσα του. Γι’ αυτό αυτή η εμπειρία είναι τόσο δυνατή που νικά όλες τις αγάπες του κόσμου τούτου.
Δεν είναι αρκετό, να λέμε στα παιδιά μας για τις ιδέες του Ευαγγελίου, δεν είναι αρκετό να λέμε ότι το Ευαγγέλιο και η Εκκλησία είναι το καλύτερο που μπορεί κανείς να τους δώσει, ότι είναι ωραία η αγάπη, η χαρά, η ελευθερία, η δικαιοσύνη. Βέβαια είναι ωραία όλα αυτά, αλλά εκείνο που χρειάζεται ο νέος άνθρωπος σήμερα είναι να μάθει να αγαπά το Χριστό. Να μάθει ότι αυτό που του δίδει η Εκκλησία είναι ο Χριστός, και αυτό δεν μπορεί να του δώσει ο κόσμος. Ο άνθρωπος μπορεί παντού να μάθει να σέβεται τους συνανθρώπους του, να τους αγαπά, να είναι τίμιος, ειλικρινής, δίκαιος, δημοκρατικός, φιλελεύθερος και όλα αυτά. Δεν χρειαζόταν η Εκκλησία για να μας μάθει αυτά τα πράγματα, που μας τα διδάσκει η ίδια η φύση μας. Γιατί άλλωστε ο ανθρώπινος εαυτός μας και η ανθρώπινη μας υπόσταση μας διδάσκει την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία, τον σεβασμό, την αγάπη προς τους άλλους.
Εκείνο που η Εκκλησία έχει να μας πει είναι για την αγάπη του Χριστού. Κι εδώ, να μου επιτρέψετε, να σας πω ότι είναι το σημείο στο οποίο σκοντάφτουμε εμείς οι σημερινοί Χριστιανοί, γιατί θεωρούμε την Εκκλησία ως ένα σύστημα ιδεολογικό και είναι αρκετό για μας να είμαστε καλοί άνθρωποι. Είναι αρκετό για μας να τηρούμε τα καθήκοντα μας. Είναι αρκετό τα παιδιά μας να έχουν τα όρια τους. Να μην κάνουν αταξίες. Να μην κάνουν άσχημα πράγματα. Λένε καμιά φορά πράγματα που τ’ ακούμε, χαμογελούμε βέβαια με επιείκεια, άλλα δεν εκφράζουν την Εκκλησία. Τι λένε: “Παρά να είναι κάποιος στα ναρκωτικά, καλύτερα στην Εκκλησία”. “Παρά να είναι κάποιος στη φυλακή, καλύτερα στην Εκκλησία”. Λες και η Εκκλησία είναι το αντίθετο των ναρκωτικών και της φυλακής. Θα έλεγε κανείς, όπως έλεγε και η καμήλα: “Καλά δεν υπάρχει ίσιος δρόμος, μέσος δρόμος”; Δηλαδή ή ναρκωτικά ή Εκκλησία; Δηλαδή όποιος δεν είναι στην Εκκλησία είναι στα ναρκωτικά; Ασφαλώς όχι! Μπορεί να μην είσαι της Εκκλησίας και να είσαι τίμιος, σωστός, ειλικρινής, καλός σύζυγος, καλός πατέρας, καλός μαθητής κι όλα τα καλά να έχεις πάνω σου. Γι’ αυτό δεν μπορούμε να καταλάβουμε πολλές φορές, γιατί τα παιδιά μας έχουν μια άλλη σχέση με το Θεό. Γιατί εμείς οι μεγαλύτεροι δεν μπορούμε να το καταλάβουμε. Λέμε: “Γιατί θέλεις αυτό το πράγμα; Δεν είναι αρκετό για σένα ότι έγινες καλός άνθρωπος και καλός επιστήμονας κι έχεις τη δουλειά σου και προσφέρεις στον κόσμο και στην κοινωνία; Τα περισσότερα τι τα θέλεις; Αυτά είναι υπερβολές, είναι φανατισμοί, εκκεντρικότητες, άρρωστα πράγματα”.
Γιατί όμως εκφράζουμε τέτοιες απόψεις: Διότι δεν μετρούμε τη ζωή μας με την αγάπη, αλλά με την καθηκοντολογία. «Το καθήκον σου να κάνεις και είναι αρκετό». Αλλά η αγάπη, δεν έχει όρια. Όταν αγαπάς το Θεό, δεν έχεις όρια. Όπως και όταν αγαπάς οποιονδήποτε άνθρωπο. Εάν αγαπάς έναν άνθρωπο, θέλεις να είσαι μαζί του, να ενώσεις τη ζωή σου μαζί του. Μπορείς να βάλεις όρια σ’ αυτή την αγάπη; Η αγάπη είναι φωτιά που καίει μέσα στην καρδιά του ανθρώπου. Δεν μπαίνει σε όρια και σε καλούπια της λογικής, αλλά ενεργεί από μόνη της, γιατί ενεργεί καρδιακά κι όχι εγκεφαλικά. Η Εκκλησία διδάσκει και καλεί τον άνθρωπο να αγαπήσει το Χριστό πάνω απ’ όλα», καταλήγει ο Πανιερώτατος Αθανάσιος
Συνεπώς η αγωγή δεν σταματά ποτέ, ούτε από τους καθοδηγητές της Εκκλησίας, ούτε από τους δάσκαλους και βεβαίως ουδέποτε από τους γονείς και γι’ αυτό οφείλουμε πάντοτε να διαθέτουμε πνεύμα μαθητείας και σπουδής, κατά την ρήση «γηράσκω αεί διδασκόμενος» ή «την δια βίου μάθηση»,   ώστε να εκπληρώνουμε την όποια διακονία μας, παρά το γεγονός ότι σήμερα επεκτείνονται και πολλαπλασιάζονται οι αρνητικοί και αντιπαιδαγωγικοί παράγοντες, που δρουν καταλυτικά  στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου, όπως για παράδειγμα η Τηλεόραση, το Διαδίκτυο και γενικότερα οι εφαρμογές της σύγχρονης τεχνολογίας, σε συνάφεια με τους φίλους, και βεβαίως  με τον διαβρωμένο κοινωνικό ιστό.
Όμως πρέπει να επιμείνουμε στη αγωγή των παιδιών και των νέων με κύριους συντελεστές την οικογένεια, το σχολείο και την Εκκλησία και επειδή η ζωή δεν πηγαίνει ποτέ προς τα πίσω και δεν χάνει τον καιρό της στο χθες, ας κοιτάξουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα το αύριο, για να καλύψουμε τις ελλείψεις και τις παραλήψεις μας και ας παιδαγωγήσουμε και διαπαιδαγωγήσουμε επιτέλους τα παιδιά μας, με αρχές και ιδανικά, με αξίες και ενδιαφέροντα, που θα τους δώσουν δυνατότητες εξελίξεως και δημιουργικότητας, για να μην εκφράζονται με βάρβαρες και φρικιαστικές πράξεις  εγκληματικότητας και παραβατικότητας, για τις οποίες ευθυνόμαστε όλοι γενικά και ο καθένας χωριστά, ανάλογα με τον ρόλο ή την ιδιότητα, που κουβαλάμε μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Ο Ιερός Χρυσόστομος, απευθυνόμενος κυρίως στους γονείς προτρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην ανατροφή των παιδιών τους, «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου». Ας είναι λοιπόν το έργο μας αυτό, ώστε να διαπλάσουμε σωστά και να κατευθύνουμε, τόσο τους εαυτούς μας, όσο και τα παιδιά, σύμφωνα με ό,τι είναι σωστό. Χρειάζεται διαρκής εγρήγορση και αφύπνιση. Χρειάζονται τρόποι και όχι λόγοι, ήθος και παράδειγμα, έργα και όχι θεωρίες.  Ίδωμεν!

Ιστολόγιο Γενικού Περιεχομένου

metaptotíka.blogspot.com. Από το Blogger.

ΦΙΛΙΚΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ

ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΑ

ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ

ΜΕΝΟΥ